Grootschalige houtbouw draagt bij aan een lagere CO2-uitstoot en een duurzaam gebouwde omgeving. Maar wat is nu precies de impact? Wij vragen Bas Horsting van gemeente Amsterdam om te delen hoe houtbouw bijdraagt aan klimaatdoelen en het creëren van netto-positieve buurten.
Hoe zie jij de rol van biobased bouwen – en houtbouw in het bijzonder – binnen de gemeentelijke doelstellingen voor COâ‚‚-reductie en klimaatadaptatie?
“Biobased bouwen draagt aanzienlijk bij aan CO2-reductie, bouwen met hout zorgt voor een lagere materiaalgebonden CO2-uitstoot in vergelijk met bouwen met beton en staal, waar veel fossiele brandstoffen nodig zijn bij de productie. Op klimaatadaptatie heeft houtbouw niet veel impact, daar verstaan wij bijvoorbeeld regenbestendig of hittebestendigheid onder. Biobased isolatiematerialen kunnen wel een positieve bijdrage leveren omdat ze minder hitte vasthouden wat zorgt voor een gezonder binnenklimaat.”
Welke voordelen zie jij van houtbouw in de lokale bouwopgave, bijvoorbeeld op het gebied van COâ‚‚-opslag, circulariteit en leefkwaliteit?
“Bouwen in hout betekent dat we in staat zijn om netto-positieve buurten te realiseren. Dat wil zeggen buurten waar in de gebouwen meer CO2 opgeslagen zit dan voor de bouw is uitgestoten. Houten gebouwen zijn ook gemakkelijker aan te passen aan de wensen van bewoners, in een wand van CLT is gemakkelijker een gat te maken dan in een betonnen wand.
Je kunt er letterlijk zelf de zaag in zetten. Omdat hout ongeveer vijf keer lichter is dan beton, is over het algemeen ook minder zwaar materieel nodig voor de bouw en minder bouwverkeer. Dit komt de veiligheid rondom de bouwplaats ten goede. Hout in het zicht heeft daarnaast een positief effect op de gezondheid. Want het werkt kalmerend, reguleert vocht in een ruimte over het algemeen beter en een ruimte met hout voelt warmer aan.”
Welke inspirerende voorbeelden van gemeentelijke projecten of samenwerkingen waarin houtbouw aantoonbaar bijdroeg aan lagere milieubelasting kun je met ons delen?
“Dan denk ik onder andere aan het gerealiseerde project Stories op Buiksloterham. Ik noem een aantal interessante pijlers:
-
CO2 opslag 606 ton CO2
-
Vermeden CO2 (vervanging beton) 578 ton CO2
- Totaal CO2 voordeel 578 + 608 = 1184 ton CO2
Een ander voorbeeldproject is Juf Nienke op Centrumeiland. Hier noem ik in het bijzonder de MPG van <0,35, dankzij biobased en modulaire bouw. Net zo indrukwekkend is Robin Wood op Centrumeiland, dat in aanbouw is. Hier gaan we voor een MPG van 0,34 en wordt maar liefst 4600 ton CO2 opgeslagen. Tot slot wil ik graag de buurt K-midden in Zuidoost noemen. Een studie Carbon Based Design op gebiedsniveau met LEVS architecten toonde aan dat biobased bouwen tenminste 30 procent lagere milieu-impact en CO2-uitstoot realiseert.”
Welke beleids- of marktbelemmeringen moeten volgens jou worden aangepakt om houtbouw op grotere schaal te realiseren?
“Dan noem ik de mogelijkheid om de bouwwijze voor te schrijven. Dus als gemeente kunnen eisen dat een bepaalde ontwikkeling in hout kan worden gebouwd. Daarnaast, het invoeren van CO2-beprijzing of tenminste meenemen in de afweging. Elke ton CO2 die uitgestoten wordt belasten en omgekeerd CO2-opslag belonen. En dus ook CO2-uitstoot opnemen in de landelijke wetgeving (Besluit Bouwwerken leefomgeving, Bbl) waar ook vanuit Europa het plan is om hier vanaf 2028 meer op te gaan sturen.
Ook kan in taxaties bijvoorbeeld de goede aanpasbaarheid en de hogere restwaarde als je het gebouw aan het einde van de levensduur kunt ontmantelen, meegenomen worden in de waardering.”
Hoe kan de gemeente volgens jou met houtbouw niet alleen klimaatwinst boeken, maar ook bijdragen aan betaalbare woningbouw, innovatie en werkgelegenheid in de regio?
“Er zijn met name enorme kansen als het gaat om prefab en modulaire houtbouw. Door standaardisatie bouwen we sneller, is er meer grip op de kosten en kunnen gemeentelijke processen sneller verlopen.
Prefab bouwen draagt bij aan innovatie in de sector en door het lichtere, schonere werk zie je dat de bouw ook andere werknemers aantrekt, fijn in tijden van krapte op de arbeidsmarkt. Houtbouw in combinatie met biobased isolatie, een uitstekende combinatie, kan een goed alternatief bieden in de landbouwtransitie. Boeren kunnen vezelgewassen verbouwen ten behoeve van biobased isolatie.”
Waarom is het belangrijk om mee te doen aan de houtbouwgame?
“Je spijkert je kennis over houtbouw op een leuke, toegankelijke manier bij en leert daarbij op een laagdrempelige manier van de ervaring van anderen. Als gemeente krijg je concrete handvatten om houtbouw in beleid en projecten te verankeren. Met name voor kleinere gemeentes kan het spannend zijn om meer de regie te nemen over hoe duurzamer gebouwd kan worden.”
Dank je wel, Bas.
Foto bovenaan: Bas Horsting, gemeente Amsterdam
